W ostatnim czasie coraz więcej konsumentów robi świadome zakupy, analizując etykiety produktów przed wrzuceniem ich do koszyka. Od niedawna na niektórych z nich można dostrzec nie tylko listę składników czy wskaźnik RWS, ale również skalę Nutri-Score widniejącą w postaci kolorowej grafiki z literkami. W jakim celu umieszcza się ją na opakowaniach artykułów spożywczych? Dowiedz się, co to Nutri-Score, o czym nas informuje i czy ułatwia podejmowanie lepszych decyzji żywieniowych!
Spis treści:
Nutri-Score – co to jest?
Zastanawiasz się, czym jest Nutri-Score? Najprościej rzecz ujmując, jest to system oznaczania produktów pod względem ich wartości odżywczej. Został on opracowany przez francuskich naukowców tworzących zespół ds. Badań nad Epidemiologią Żywienia i funkcjonuje w ich rodzimym kraju od 2017 roku. Nutri-Score w Polsce pojawił się całkiem niedawno i wciąż jest zagadką dla wielu konsumentów.
Na szczęście interpretacja Nutri-Score nie jest niczym skomplikowanym – grafika przedstawia 5 pierwszych liter alfabetu widniejących na kolorowych polach. Jak nietrudno się domyślić, litera A i kolor zielony świadczą o najwyższej jakości pokarmów lub napojów, natomiast litera E i kolor czerwony dedykowane są tym najmniej odżywczym. Oczywiście należy mieć na uwadze fakt, że skala Nutri-Score wiąże się z pewnymi ograniczeniami. Jakimi konkretnie? Odpowiedź na to pytanie znajdziesz poniżej.
Skala Nutri-Score – jak się ją ustala?
Zanim poznasz główne nieścisłości pomiędzy skalą Nutri-Score a produktami i ich jakością, warto dowiedzieć się, jakie kryteria obowiązują przy jej ustalaniu. Otóż prym wiedzie tutaj zawartość określonych składników w porcji 100 ml lub 100 g. Artykuły spożywcze oceniane są według tzw. punktacji Rayner’a, która obejmuje punkty „korzystne” i „niekorzystne”. Te pierwsze przyznawane są za obecność orzechów, owoców, warzyw, oliwy z oliwek, oleju rzepakowego, oleju z orzechów włoskich, roślin strączkowych, białka oraz błonnika. Te drugie z kolei przydzielane są za dużą kaloryczność oraz zawartość cukru, soli i kwasów tłuszczowych nasyconych. Na koniec odejmuje się punkty „korzystne” od tych „niekorzystnych”, a to oznacza, że im niższa punktacja, tym wyższa wartość odżywcza produktu.
Jak interpretować skalę Nutri-Score?
Co oznacza Nutri-Score A, B, C, D oraz E i przy jakiej punktacji nadawane są konkretne oznaczenia? Odpowiedź na to pytanie znajdziesz poniżej.
Nutri-Score A
Jak już zostało podkreślone, Nutri-Score A przypisywany jest artykułom spożywczym o najwyższej wartości odżywczej, które według autorów wspomnianej skali powinny być spożywane jak najczęściej. Widnieje on na ciemnozielonym tle i obowiązuje przy punktacji od -15 do -1 pkt.
Nutri-Score B
Nutri-Score B świadczy o produktach o wysokiej wartości odżywczej, jednak kryją one w sobie nieco mniej cennych związków niż te oznaczone symbolem A. W tym przypadku litera B widoczna jest na jasnozielonym tle. Przyznaje się ją przy punktacji od 0 do 2 pkt.
Nutri-Score C
Nutri-Score C odnosi się do pokarmów i napojów o średniej wartości odżywczej, po które należy sięgać w umiarkowanych ilościach. Na grafice można dostrzec ją na żółtym tle. Obowiązuje ona przy punktacji od 3 do 10 pkt.
Nutri-Score D
Nutri-Score D jest typowy dla składników o niskiej wartości odżywczej, które powinny gościć na naszych talerzach sporadycznie. Dodatkowo można rozpoznać go po pomarańczowym tle. Symbol ten można uzyskać przy punktacji od 11 do 18 pkt.
Nutri-Score E
Nutri-Score E to dowód na to, że mamy do czynienia z artykułami o najniższej wartości odżywczej, które należy ograniczyć, a nawet całkiem wyeliminować z jadłospisu. Widnieje on na czerwonym tle i jest przyznawany pokarmom lub napojom o punktacji wynoszącej ≥19 pkt.
Z jakimi ograniczeniami wiąże się skala Nutri-Score?
Głównym założeniem umieszczania Nutri-Score na produktach było ułatwienie konsumentom dokonywanie lepszych decyzji żywieniowych. Jednak – jak już zostało podkreślone – system ten nie jest pozbawiony wad. Na uwagę zasługuje przede wszystkim fakt, że przy przydzielaniu punktów nie uwzględnia się stopnia przetworzenia żywności. Dla przykładu – w przypadku płatków Nesquik Nutri-Score jest taki sam jak ten widniejący na opakowaniu płatków orkiszowych, które – obiektywnie – są dużo bardziej wartościowe pod względem odżywczym niż słynne czekoladowe kulki.
Co więcej, powyższa skala nie nawiązuje do konkretnych porcji, a do 100 g oraz 100 ml, i nie obejmuje niektórych cennych związków, takich jak kwasy omega-3 czy witaminy i minerały. To wszystko sprawia, że taki łosoś, na przykład, oznaczany jest jako mniej wartościowy niż pizza czy cukierki, natomiast ciemna czekolada pozostaje daleko w tyle za owocowymi jogurtami. Nie sposób nie wspomnieć także o oliwie z oliwek z pierwszego tłoczenia, która nierzadko zestawiana jest na równi z rafinowanym olejem słonecznikowym.
Całkiem niedawno, bo w 2022 roku zaproponowano nowe wytyczne dotyczące Nutri-Score, które co prawda są bardziej precyzyjne, jednak wciąż nie rozwiewają wszystkich wątpliwości. Czy to oznacza, że skala Nutri-Score jest całkowicie bezużyteczna? Nie do końca – można po prostu potraktować ją jako pewną wskazówkę, jednak podczas dokonywania wyborów żywieniowych priorytetem zawsze powinien być skład produktu, stopień jego przetworzenia oraz obecność składników odżywczych.
