Czarnuszka to roślina, która od lat cieszy się niesłabnącą popularnością wśród zwolenników medycyny alternatywnej, a to wszystko za sprawą jej wszechstronnego działania na organizm. Co dokładnie do zaoferowania ma nam czarnuszka? Jak jeść ten składnik, żeby móc w pełni skorzystać z jego wyjątkowych właściwości? Kto powinien sięgnąć po czarnuszkę, a dla kogo nie jest ona wskazana? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz w niniejszym artykule!
Spis treści:
Co to jest czarnuszka?
Co to jest czarnuszka? Jest to roślina jednoroczna z rodziny jaskrowatych, rosnąca głównie w zachodniej części Azji oraz na obszarach śródziemnomorskich. W Polsce naturalnie występuje jeden jej gatunek, a mianowicie czarnuszka polna. Na ogół można wyróżnić jej ok. 25 odmian, wśród których największą popularnością cieszy się czarnuszka siewna. Co ciekawe, stosowana jest ona nie tylko w medycynie alternatywnej, ale również jako dodatek do dań, a nawet jako roślina ozdobna. W doniczkach najczęściej ląduje czarnuszka damasceńska, czarnuszka wschodnia oraz czarnuszka hiszpańska.
Jak wygląda czarnuszka?
Jak wygląda roślina czarnuszka? Zazwyczaj osiąga ona do 40 cm wysokości i posiada podwójne lub potrójne liście – ich górna część przeważnie wyrasta ponad kwiat, otulając go od dołu. W zależności od rodzaju jej kwiaty przybierają kolor zielonkawy, żółtawy, biały lub niebieski. W jej owocach kryją się czarne nasionka i to właśnie stąd wzięła się jej nazwa.
Czarnuszka – na co pomaga i jakie związki zawiera?
Zanim poznasz najważniejsze informacje na temat czarnuszki – na co pomaga i w jakiej formie ją spożywać – warto dowiedzieć się, jakie związki stoją za jej wyjątkowym działaniem. Co dokładnie kryje w sobie czarnuszka? Skład odżywczy tej rośliny jest naprawdę imponujący. Można znaleźć w niej składniki o silnym potencjale przeciwutleniającym, przeciwzapalnym i przeciwnowotworowym, włączając w to:
- tokoferole,
- tymochinon,
- sterole roślinne,
- polifenole,
- saponiny.
Oczywiście nie są to jedyne substancje odpowiadające za niesamowite właściwości czarnuszki. Do tej listy należy dopisać witaminy i minerały, w tym kwas foliowy, witaminę B1, żelazo, wapń, cynk, magnez oraz miedź. Nie sposób nie wspomnieć również o cennym kwasie linolowym, palmitynowym i oleinowym. Na dodatkową uwagę zasługuje olejek eteryczny obecny w oleju z czarnuszki, który zawiera ok. 40 różnych związków bioaktywnych.
Czarnuszka – właściwości
Jakie działanie na organizm wykazuje czarnuszka? Właściwości lecznicze tej rośliny są naprawdę liczne. Jedną z nich jest wspomaganie pracy układu krążenia – według badaczy nasiona czarnuszki obniżają skurczowe i rozkurczowe ciśnienie krwi oraz redukują poziom „złego” cholesterolu, zwiększając stężenie tego „dobrego”. Wiele korzyści z jej stosowania mogą osiągnąć także pacjenci zmagający się z zaburzeniami metabolicznymi, w tym stanem przedcukrzycowym i cukrzycą – okazuje się bowiem, że czarnuszka (nasiona) skutecznie redukuje poziom hemoglobiny glikowanej oraz glukozy na czczo.
Czego jeszcze możesz spodziewać się, sięgając po nasiona czarnuszki? Jak pokazuje nauka, taki krok może wspomóc twoją walkę ze stanami zapalnymi toczącymi się w twoim organizmie. W bazie badań naukowych można natknąć się na publikacje wskazujące na powiązanie pomiędzy spożywaniem oleju z czarnuszki a łagodzeniem objawów reumatoidalnego zapalenia stawów i obturacyjnej choroby płuc. Warto zaznaczyć, że za te niesamowite właściwości czarnuszki odpowiada w głównej mierze tymochinon.
Co jeszcze do zaoferowania ma ci olej, ekstrakt i nasiona czarnuszki? Właściwości tej rośliny nie ograniczają się jedynie do tych wymienionych powyżej. Poruszając jej temat, należy wspomnieć również o jej potencjale przeciwdrobnoustrojowym. W analizach zaobserwowano, że ekstrakt z czarnuszki dobrze radzi sobie ze zwalczaniem niektórych bakterii, wirusów i grzybów, włączając w to wirusa grypy, WZW typu C oraz prątki gruźlicy. Ale to nie wszystko – wiele wskazuje na to, że może być ona skuteczna w zapobieganiu i leczeniu nowotworów, czemu dowodzą testy przeprowadzone na modelu zwierzęcym i komórkowym.
Czarnuszka – działanie na mózg
Dotychczasowe obserwacje naukowców pozwoliły im dojść do wniosków, że czarnuszka wpływa na nasz mózg. Jej spożywanie działa ochronnie na jego komórki nerwowe, co może stanowić element profilaktyki i leczenia chorób psychicznych i neurologicznych, w tym schizofrenii oraz choroby Parkinsona i Alzheimera. Co ciekawe, w świecie nauki nie brakuje doniesień mówiących o tym, że olej, ekstrakt czy napar z czarnuszki może pomóc nam uporać się ze stanami lękowymi i depresyjnymi. Oczywiście trzeba przy tym zaznaczyć, że kwestia ta wymaga dalszych obserwacji.
Czarnuszka – zastosowanie w kuchni i w pielęgnacji
Jakie jeszcze funkcje – poza leczniczą i ozdobną – może pełnić czarnuszka? Do czego jej używać, jeśli nie do łagodzenia rozmaitych dolegliwości? Okazuje się, że znajduje ona także szerokie zastosowanie w kuchni. Może posłużyć ci ona jako zamiennik pieprzu, posypka do sałatek, wypieków i kanapek oraz składnik zup, dań na bazie mięs i ryb czy grillowanych i pieczonych warzyw. Jak smakuje czarnuszka? Jedni opisują jej smak jako lekko orzechowy, natomiast inni jako cierpki i pikantny, przypominający pieprz.
Wiedz, że czarnuszka może stanowić wartościowy element twojej codziennej pielęgnacji. Wiele osób stosuje czarnuszkę na włosy, ponieważ po jej użyciu stają się one miękkie i lśniące. Dodatkowo może ona posłużyć ci jako wcierka, która przyspieszy porost twoich włosów i zapobiegnie ich wypadaniu. Co więcej, dzięki bogactwu substancji odżywczych oraz cechom przeciwzapalnym uznawana jest ona za cenny kosmetyk do pielęgnacji skóry. Zanim jednak przetestujesz ją na sobie, zaaplikuj jej niedużą ilość w niewidocznym miejscu, aby sprawdzić, czy nie wywoła u ciebie podrażnień.
Jak stosować czarnuszkę?
Olej, napar, a może herbatka z czarnuszki? Jak stosować ten składnik, aby móc w pełni skorzystać z jego wyjątkowych właściwości? Wszystko zależy od tego, w jakim celu planujesz po niego sięgnąć. Jeśli chcesz go jednocześnie spożywać i używać jako kosmetyk, doskonałym pomysłem będzie zaopatrzenie się w dobrej jakości olej z czarnuszki. Do dyspozycji masz m.in.:
- Biolavit Olej z Czarnuszki 250 ml ekologiczny, tłoczony na zimno;
- Targroch Olej z czarnuszki 500 ml tłoczony na zimno;
- Big Nature Olej z czarnuszki dla dzieci 250 ml tłoczony na zimno.
Obawiasz się, że smak czarnuszki nie przypadnie ci do gustu? W takim razie postaw na suplement diety w formie kapsułek. Świetnym wyborem będzie:
Dysponujesz całymi nasionami i zastanawiasz się, czy czarnuszkę trzeba mielić i czy można jeść surowe nasiona czarnuszki? Jak najbardziej można spożywać je na surowo i w całości, jednak niektórzy zalecają, aby wcześniej je rozdrobnić, np. przy użyciu młynka do kawy, co ma zwiększyć przyswajalność obecnych w niej związków.
Czarnuszka – przeciwwskazania
Skoro już wiesz, jak przyjmować czarnuszkę – mieloną czy w ziarnach – warto dowiedzieć się również, jakie są główne przeciwwskazania do jej stosowania. Otóż nie zaleca się spożywania dużych ilości czarnuszki w ciąży i w trakcie karmienia piersią. Ponadto nie powinno się jej podawać dzieciom poniżej 12. miesiąca życia. Do tej listy należy dopisać uczulenie na czarnuszkę oraz jej potencjalne interakcje z lekami.
Czarnuszka – skutki uboczne
Jakich działań niepożądanych można spodziewać się po zażyciu kapsułek, oleju, nasion lub naparu z czarnuszki do picia? Niektórzy doświadczają lekkich dolegliwości ze strony układu pokarmowego, zwłaszcza mdłości i bólu brzucha, a także – w przypadku uczulenia – wysypki alergicznej.
