Spis treści:
Homocysteina co to jest
Homocysteina to aminokwas siarkowy, który jest wytwarzany w wyniku demetylacji innego niezbędnego aminokwasu, jakim jest metionina [1]. Homocysteina (skrót - Hcy) nie występuje w diecie, ale jest produktem pośrednim w prawidłowym metabolizmie u ssaków. Metionina może być prekursorem do syntezy homocysteiny i odwrotnie – z homocysteiny może powstawać metionina. Dzieje się to za sprawą wszechobecnego cyklu metioninowego. W niektórych tkankach szlak transsulfuracji (migracji grup siarkowych) „wyprowadza” homocysteinę z cyklu i zapewnia substraty do syntezy cysteiny i jej pochodnych. Oba szlaki (metioninowy i cysteinowy) wymagają kofaktorów pochodzenia witaminowego, to jest: kwasu foliowego i kobalaminy w cyklu metioninowym oraz pirydoksyny w cysteinowym [2]. Dysfunkcja niektórych enzymów lub niewystarczające spożycie składników odżywczych może powodować zatem wzrost wewnątrzkomórkowej homocysteiny, która jest następnie eksportowana do osocza [1]. Hiperhomocysteinemia jest coraz częściej uznawana za niezależny czynnik ryzyka kilku zaburzeń mózgowych, naczyniowych, ocznych i związanych z wiekiem [3]. Brak folianów, witaminy B6 i witaminy B12 zwiększa poziom homocysteiny, a tym samym zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Zmiany stylu życia i diety, a także przyjmowanie suplementów diety mają ogromne znaczenie w obniżeniu poziomu homocysteiny w osoczu, a tym samym w ograniczeniu występowania i przyspieszeniu miażdżycy. (1)
Homocysteina badanie
Bardzo ważne jest, by oznaczać poziom homocysteiny w osoczu. Podwyższony poziom tego aminokwasu może być związany z różnymi chorobami naczyniowymi. W szczególności hiperhomocysteinemia jest czynnikiem ryzyka choroby wieńcowej, choroby naczyń mózgowych i choroby tętnic obwodowych. Strategie laboratoryjne do jego wykrywania i oznaczania ilościowego ewoluowały, aby sprostać rosnącej potrzebie dokładności przewidywania ryzyka. Chociaż w ciągu ostatnich dwóch dekad opracowano nowe technologie, które zwiększyły precyzję pomiaru, wciąż brakuje uniwersalnych wytycznych dotyczących oznaczania homocysteiny we krwi. [4]. Możliwe jest oznaczenie poziomu homcysteiny całkowitej. Homcysteinę całkowitą definiuje się jako sumę wszystkich rodzajów homocysteiny w osoczu (w tym postaci wolnej i związanej z białkami). Całkowita homocysteina w pełnej krwi wzrasta w temperaturze pokojowej z powodu ciągłego wytwarzania i uwalniania jej z komórek krwi, jednak ten wzrost jest niski, jeśli próbkę krwi odwirowuje się w ciągu 1 godziny od pobrania lub umieści się w lodzie [5]. Opracowano również prostą, szybką, czułą i powtarzalną metodę oznaczania homocysteiny w moczu. Możliwe stało się to za pomocą elektroforezy stref kapilarnych. Metoda charakteryzuje się dobrą precyzją, dużą dokładnością, krótkim czasem analizy oraz niskim zużyciem odczynników [6].
Homocysteina norma
Za normę uznaje się wartości homocysteiny od 5 do 15 mumol/l u osób na czczo. Całkowita homocysteina w surowicy jest znacznie zwiększona u pacjentów z niedoborem kobalaminy lub kwasu foliowego [5].
Niska homocysteina
Wiadomo, że wysoki poziom homocysteiny jest niezależnym czynnikiem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, jednak to, czy niski poziom homocysteiny przyczynia się do jakiegokolwiek uszkodzenia organizmu, nie było szeroko badane [7].
Wysoka homocysteina
Wysoki poziom homocysteiny jest związany z chorobami sercowo-naczyniowymi, miażdżycą tętnic i dysfunkcją śródbłonka. Szkodliwe działanie homocysteiny wiąże się z utlenianiem cholesterolu LDL, zwiększoną produkcją kolagenu, niższą dostępnością tlenku azotu oraz działaniem prozakrzepowym. Najnowsze badania pokazują, że hiperhomocysteinemia odpowiada za około 10% całkowitego ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, a stężenie homocysteiny w osoczu powyżej 12/l podwaja ryzyko zawału mięśnia sercowego [1]. Hiperhomocysteinemia charakteryzuje się podwyższonym poziomem toksycznej homocysteiny w osoczu, który może sięgać nawet 500 μmol/L (norma 5-15). Podwyższony poziom homocysteiny może powodować objawy, takie jak na przykład osteoporoza i zwichnięcie soczewki oka. Koreluje on również ze zwiększonym ryzykiem chorób neurodegeneracyjnych (w tym choroby Alzheimera, choroby Parkinsona i demencji), cukrzycy, zespołu Downa i niedokrwistości megaloblastycznej. W ostatnich latach wykazano również, że zwiększona homocysteina w osoczu jest ściśle związana z rakiem [8]. Warto więc zastanowić się, co prowadzi do hiperhomocysteinemii. Główną przyczyną tego stanu jest dysfunkcja enzymów i kofaktorów związanych z procesem biosyntezy homocysteiny. Inne przyczyny to: nadmierne spożycie metioniny, niektóre choroby i skutki uboczne niektórych leków [9].
Homocysteina leczenie
Witamina B12 odgrywa główną rolę w remetylacji homocysteiny. Dla obniżenia jej poziomu ważna jest również odpowiednia podaż kwasu foliowego i pirydoksyny. Obniżenie stężenia homocysteiny we krwi o 3 mol/l (przy dziennym spożyciu 0,8 mg kwasu foliowego) zmniejsza ryzyko chorób niedokrwiennych serca o 16%, zakrzepicy żył o 25% i udaru mózgu o 24%. Sześciomiesięczna terapia kwasem foliowym (1 mg/d), witaminą B12 (400 g/d) i witaminą B6 (10 mg/d) zmniejsza częstość występowania chorób sercowo-naczyniowych po udanej PTCA (angioplastyce wieńcowej) [1]. Do leczenia podwyższonego stężenia homocysteiny w surowicy zalecane są więc suplementy i leki na bazie witaminy B6, B12 i kwasu foliowego.
Podsumowując, homocysteina jest związkiem zaliczanym do grupy aminokwasów, który powstaje w wyniku przemian metabolicznych w organizmie człowieka. Jej poziom może stanowić czynnik prognostyczny dla wielu stanów chorobowych, między innymi tych, związanych z układem krążenia, ośrodkowym układem nerwowym czy zdrowiem oczu. Funkcje regulacyjne wobec utrzymania prawidłowego niskiego poziomu homocysteiny pełnią przede wszystkim witaminy z grupy B: pirydoksyna, kwas foliowy i witamina B12, dlatego też przy podwyższonym poziomie homocysteiny zalecane jest leczenie preparatami zawierającymi powyższe substancje.
Bibliografia +
