Gruczoł tarczowy to jeden z najważniejszych narządów w ludzkim ciele, który odpowiada za szereg procesów zachodzących w organizmie. Gdy jego praca zostaje zaburzona, pojawiają się niepokojące symptomy, utrudniające codzienne funkcjonowanie. Aby wykryć nieprawidłowości w jego obrębie, należy oznaczyć stężenie kluczowych hormonów tarczycy – badania te wykonywane są w większości laboratoriów, na podstawie próbki krwi pobranej od pacjenta. Za co odpowiadają hormony tarczycy i jak interpretować wyniki laboratoryjne?
Spis treści:
Hormony tarczycy – krótka charakterystyka
Tarczyca to niewielki narząd, który osiąga masę do 60 g. Pomimo swoich nieznacznych rozmiarów, pełni ona niezwykle istotną rolę – odpowiada za produkcję hormonów, bez których organizm nie jest w stanie prawidłowo funkcjonować. O jakich hormonach mowa? Poniżej znajdziesz ich listę wraz z krótką charakterystyką.
Tyroksyna (T4)
Prohormon będący głównym produktem wydzielniczym tarczycy, który ulega konwersji do bardziej aktywnej biologicznie trijodotyroniny (T3). W ok. 40% przekształcany jest w rewers rT3 (odwrotna trijodotyronina), a pozostała jego część w kwas tetrajodotyreooctowy.
Trijodotyronina (T3)
Hormon powstający w wyniku konwersji tyroksyny (T4) pod wpływem działania enzymów zwanych dejodynazami. Przez gruczoł tarczowy wydzielany jest w ok. 20% – pozostałe 80% powstaje w innych narządach, w tym nerkach, sercu, wątrobie oraz mięśniach szkieletowych.
Kalcytonina (CT)
Hormon polipeptydowy produkowany przez komórki okołopęcherzykowe tarczycy. W przeciwieństwie do T4 i T3 jego wydzielanie nie jest regulowane przez podwzgórze i przysadkę i zależy od stężenia jonów wapnia we krwi.
Hormon tyreotropowy (TSH)
Tyreotropina nie jest zaliczana do hormonów tarczycy. Funkcją TSH – hormonu wytwarzanego przez przysadkę mózgową – jest stymulowanie gruczołu tarczowego do produkowania i wydzielania T4 i T3. Jest to najczulszy wskaźnik zaburzeń czynnościowych gruczołu tarczowego.
Hormony tarczycy – kiedy należy je zbadać?
Kiedy badać hormony tarczycy? Ich stężenie warto kontrolować raz w roku w ramach profilaktyki. Niestety większość pacjentów trafia do specjalisty w momencie, gdy już pojawiły się u nich objawy niedoczynności i nadczynności. Pamiętaj, aby poprosić swojego lekarza o skierowanie na badania na hormony tarczycy, gdy zaobserwujesz u siebie jakiekolwiek niepokojące symptomy, w tym nadmierne osłabienie, nagły spadek lub przyrost masy ciała, tachykardię lub bradykardię, stany depresyjne, nieregularne cykle menstruacyjne czy zaburzenia pamięci i koncentracji. Jak zbadać hormony tarczycy? W tym celu niezbędne będzie pobranie próbki krwi z żyły łokciowej.
Hormony tarczycy – normy laboratoryjne
Jeśli chodzi o TSH i hormony tarczycy, wyniki badań mogą różnić się w zależności od laboratorium. Ich orientacyjne wartości kształtują się następująco:
TSH: 0,2-0,4 mj.m/l.-4,0-4,5 mj.m./l;
T4 całkowita (TT4): 58-154 nmol/l;
T4 wolna (FT4): 11,8-24,6 pmol/l;
T3 całkowita (TT3): 1,3-3,1 nmol/l;
T3 wolna (FT3): 4,0-7,8 pmol/l.
Warto podkreślić, że normy dla hormonów tarczycy u dzieci odbiegają od tych obowiązujących u dorosłych. Inne zakresy referencyjne obowiązują również kobiety w ciąży i zmieniają się w każdym trymestrze.
Pierwszym krokiem w diagnostyce chorób tarczycy jest oznaczenie poziomu TSH – jak odczytywać wyniki badania? Jego podwyższone stężenie może wskazywać na pierwotną niedoczynność gruczołu tarczowego, natomiast wynik poniżej normy świadczy zazwyczaj o pierwotnej nadczynności tego narządu.
Hormony tarczycy – za co odpowiadają?
Jaki wpływ na organizm mają hormony tarczycy? Działanie każdego z nich jest równie ważne i determinuje prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Wśród procesów zależnych od nich w mniejszym lub większym stopniu wymienia się:
- stymulowanie oddychania,
- pobudzanie wzrostu kości,
- zarządzanie tempem przemian metabolicznych,
- wspomaganie pracy układu nerwowego, sercowo-naczyniowego i pokarmowego,
- utrzymywanie odpowiedniej temperatury ciała,
- regulowanie gospodarki wodno-elektrolitowej i wapniowo-fosforanowej.
Tarczyca to gruczoł, o który należy szczególnie dbać, np. poprzez stosowanie odpowiedniej diety i suplementacji. Szukasz dobrej jakości suplementów dla niej lub dla niego? Znajdziesz je w naszym sklepie i to w bardzo atrakcyjnych cenach!
Bibliografia +
