Potas – w czym występuje, jakie są jego normy i kiedy warto go suplementować?
Potas to jeden z elektrolitów niezbędnych dla utrzymania homeostazy. Ma on bezpośredni wpływ na funkcjonowanie układu mięśniowego, sercowo-naczyniowego i nerwowego. Bierze on udział w przekazywaniu impulsów elektrycznych, reguluje gospodarkę wodną i uczestniczy w wydzielaniu insuliny przez wyspy trzustkowe. Czym manifestuje się jego niedobór i nadmiar? Jakie produkty zawierają potas? I jak kształtują się jego normy laboratoryjne? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz w niniejszym artykule!
Spis treści:
Potas w organizmie człowieka
Za co odpowiada potas? Stanowi on kluczowy pierwiastek dla ludzkiego zdrowia. Nie tylko kontroluje on ciśnienie krwi, ale także należy do grupy elektrolitów. Jego najwyższe stężenie znajduje się w płynie wewnątrzkomórkowym. To właśnie dlatego powinien on stanowić podstawę zróżnicowanej i dobrze zbilansowanej diety.
Zarówno za wysoki potas, jak i jego niedobór to stany niesprzyjające homeostazie organizmu. Wśród najważniejszych zadań tego pierwiastka wymienia się zawiadywanie gospodarką wodną, regulowanie pH w komórkach, aktywację szeregu enzymów, tworzenie potencjału czynnościowego i spoczynkowego błony komórkowej oraz udział w wydzielaniu insuliny.
Normy potasu
Jaka jest optymalna ilość potasu? Normy dotyczące dziennego zapotrzebowania na ten elektrolit w zależności od wieku i płci kształtują się następująco:
0-6 miesięcy: 400 mg;
7-11 miesięcy: 750 mg;
1-3 lat: 800 mg;
4-6 lat: 1 100 mg;
7-9 lat: 1 800 mg;
10-12 lat: 2 400 mg;
13-15 lat: 3 000 mg;
16-18 lat: 3 500 mg;
≥19 lat: 3 500 mg.
Jeśli natomiast chodzi o jego zawartość w ustroju, to stężenie jonów potasu u zdrowego dorosłego powinno mieścić się w przedziale 3,5 do 5,1 mmol/l. Zakres ten będzie się nieco różnił w zależności od laboratorium, w którym przeprowadzono badania.
O czym jeszcze należy pamiętać? Na przykład o tym, że w niektórych przypadkach zapotrzebowanie na potas wzrasta. Dotyczy to w szczególności osób przyjmujących leki diuretyczne, uprawiających sport, stosujących dietę o wysokim udziale sodu oraz przebywających w wysokich temperaturach. Co ciekawe, sytuacja ta dotyczy również kobiet karmiących piersią. Powinny one dostarczać swojemu organizmowi 4 000 mg potasu na dobę.
Niedobór potasu – objawy
Jak manifestuje się niski potas? Objawy jego niedoboru są dość charakterystyczne i obejmują zaburzenia pracy serca, skurcze mięśni, nadciśnienie tętnicze krwi, problemy ze skupieniem, osłabienie siły mięśniowej, nadpobudliwość, uczucie mrowienia i drętwienia kończyn oraz dolegliwości ze strony układu pokarmowego, w tym bóle brzucha, wzdęcia i zaparcia. W skrajnych przypadkach może dojść do rabdomiolizy, czyli rozpadu mięśni poprzecznie prążkowanych.
Jak uzupełniać potas? Produkty bogate w potas
Sód, wapń, magnez i potas to elektrolity, których nie może zabraknąć w codziennej diecie. Jeśli borykasz się z deficytem tego ostatniego, wiedz, że uzupełnisz go poprzez zastosowanie odpowiednich suplementów. Jednak przed ich wprowadzeniem warto skonsultować się ze specjalistą i wykonać test na potas we krwi. Co więcej, w niektórych sytuacjach niezbędne będzie zażywanie specyfików z potasem na receptę.
Zanim jednak zdecydujesz się na rozpoczęcie kuracji farmaceutykami, postaw na wdrożenie stosownych zmian w menu. W czym jest potas? Tutaj masz bardzo duże pole do kulinarnych popisów, ponieważ znajdziesz go m.in. w takich pokarmach jak pomidory i ich przetwory, zielone warzywa, ziemniaki, nasiona strączkowe, banany, brzoskwinie, kakao oraz orzechy.
Nadmiar potasu (hiperkaliemia) – objawy
Zbyt wysokie stężenie potasu we krwi prowadzi do rozwoju hiperkaliemii. Stan ten jest równie niebezpieczny co jego deficyt. Przybiera on ciężką formę, gdy jego poziom przekracza 7,5 mmol/l, z kolei hiperkaliemię umiarkowaną stwierdza się przy wynikach na poziomie 6,6-7,5 mmol/l. Jeśli natomiast chodzi o jej łagodny wariant, to stwierdza się go, gdy parametry oscylują wokół pułapu 5,6–6,5 mmol/l.
Dlaczego masz wysoki potas? Przyczyny takiego stanu rzeczy należy upatrywać m.in. w zaburzeniach wydalania tego pierwiastka wraz z moczem. Zwykle jest to następstwo uszkodzenia nerek lub przyjmowania leków diuretycznych. Innym powodem hiperkaliemii jest nasilone uwalnianie potasu przez komórki wskutek kwasicy metabolicznej lub hemolizy oraz choroba nowotworowa, w tym białaczka.
Wysoki potas w organizmie może być efektem nadmiernej suplementacji. Rozpoczynając kurację, warto w pierwszej kolejności przeanalizować, jaką jego ilość dostarczasz wraz z dietą. Dobrym pomysłem jest też zasięgnięcie porady specjalisty. Nie należy eksperymentować na własną rękę, jeśli na co dzień zażywasz leki kardiologiczne.
Jak manifestuje się hiperkaliemia? Do jej najczęstszych objawów zalicza się duszności, wzmożoną męczliwość, spadek tętna oraz ogólne osłabienie mięśni. Inne symptomy, na które powinieneś zwrócić uwagę, to ból brzucha, nudności, wymioty, senność oraz śpiączka.
Jak obniżyć poziom potasu?
Jak obniżyć potas we krwi? Zanim zaczniesz działania w tym kierunku, wykonaj stosowne badania laboratoryjne i skonsultuj się z lekarzem. Zalecenia będą różnić się w zależności od stopnia nasilenia hiperkaliemii. Może to być na przykład zażywanie leków moczopędnych i okresowa kontrola stężenia pierwiastka. Jeśli natomiast problem wynika z przyjmowanych medykamentów, specjalista zaleci określone zmiany w kuracji.
Wiele osób zastanawia się nad tym, jak obniżyć potas domowymi sposobami. Jednym z rozwiązań jest picie ziołowych naparów. Na liście przydatnych nutraceutyków znajdziesz m.in. brzozę, lubczyk, nawłoć, rdest, łopian, mniszek, pokrzywę i skrzyp. Ponadto ogranicz spożycie soków owocowych i warzywnych, a także unikaj pokarmów, które w niego obfitują.
