Jak wygląda liszaj
Co to jest liszaj płaski? Jest to choroba, która ma postać zmian skórnych, które pojawiają się na różnych obszarach ciała – w jamie ustnej, paznokciach, a także na błonach śluzowych. W zależności od lokalizacji, liszaj może przyjmować różne formy, różniące się wyglądem. Najczęściej są to grudki, pęcherze, czopy lub zgrubienia, o mlecznobiałej, czerwonej, sinej lub rdzawej barwie. Zmiany te charakteryzują się siateczkowatym układem. Najczęściej spotkać je można na paliczkach, dziąsłach, języku i wargach. Nie wywołują one bólu, lecz mogą prowadzić do rozwoju nadmiernego rogowacenia, zagłębień płytki paznokciowej i podłużnych bruzd.
Jak wygląda liszaj na skórze? Klasyczne wykwity lokalizują się na wewnętrznej powierzchni nadgarstków, w okolicy lędźwiowej, na wewnętrznej powierzchni ud, przednich powierzchniach podudzi i w okolicach stawów skokowych, jednak mogą one pojawiać się również w innych częściach ciała. Wysiew bardzo licznych, rozsianych zmian skórnych pojawia się z reguły na tułowiu i proksymalnych częściach kończyn. Zmiany te wtedy przyjmują często postać erytrodermii, ze względu na zlewanie się grudek.
Jak wygląda liszaj na twarzy? U niemal 50% chorych zmiany pojawiają się na błonach śluzowych. W jamie ustnej ustawiają się one w linii zgryzu i tworzą białawe, opalizujące, linijne, drzewkowate lub obrączkowate ogniska, powstające wskutek zlewania się drobnych grudek. Zmiany te mogą przechodzić również na czerwień wargową. Zdarza się, że zmiany śluzówkowe mogą mieć charakter pęcherzowy z tworzeniem się nadżerek, trudno poddających się farmakoterapii. Wykwity pojawiające się na śluzówkach budzą niezwykły niepokój onkologiczny, ponieważ mogą one być prekursorem do rozwoju raka kolczystokomórkowego.
Co to jest liszaj?
Liszaj jest chorobą z kręgu chorób dermatologicznych, która objawia się poprzez pojawienie się grudkowych zmian na skórze, paznokciach lub błonach śluzowych. Częstość jej występowania jest niska, w Europie ocenia się ją na 0,2 – 0,5%, najczęściej dotyka osób w wieku od 20 do 40 lat, zarówno kobiet jak i mężczyzn. Etiopatogeneza tej choroby nie jest znana. W jej przebiegu stwierdza się obfity, podnaskórkowy naciek limfocytarny, bogaty w limfocyty CD4+ i CD8+. Objawy liszaja płaskiego mogą być wywoływane przez wiele czynników, takich jak wirusy zapalenia wątroby typu B i C, czynniki toksyczne czy leki (przeciwmalaryczne, sole złota, chinina, beta-blokery, niesteroidowe leki przeciwzapalne itp.). Co ważne, zaobserwowano również szkodliwy wpływ stresu na zaostrzenie objawów liszaja.
Zmiany skórne ustępują, a choroba ma zazwyczaj charakter samoograniczający. W ciągu roku wykwity skórne znikają u około 70% chorych, a po 2 latach – u 90%. Mogą one jednak pozostawiać pozapalne, brunatne przebarwienia. U niektórych chorych zmiany mogą utrzymywać się latami. Dotyczy to przede wszystkim ograniczonego liszaja płaskiego przerosłego. Przewlekły, wieloletni przebieg ma także liszaj płaski w obrębie jamy ustnej. Zmiany na błonach śluzowych wymagają regularnych kontroli, ponieważ istnieje możliwość rozwoju zmian nowotworowych na ich podłożu.
Można również próbować metod farmakologicznych w leczeniu liszaja. Do tego zastosowanie mają maści glikokortykosteroidowe, które spłaszczają wykwity i redukują świąd. Ponadto stosuje się glikokortykosteroidy ogólnoustrojowo oraz fototerapię (PUVA). Rzadko, w opornych na leczenie postaciach, stosuje się cyklosporynę i retinoidy.
Liszaj objawy
Jak wyglądają objawy w liszaju płaskim? Objawy liszaja płaskiego mogą lokalizować się na skórze i twarzy. Zmiany skórne pojawiają się nagle. Podstawowym wykwitem skórnym jest niewielka, wieloboczna, płaska grudka o kolorze różowatym, sinofioletowym, czerwonobrunatnym, czerwonofioletowym. Na starszych wykwitach można dostrzec siateczkę Wickhama, czyli białawe, pobruzdowane linie. Pojedyncze grudki mogą również ulegać zlewaniu się, co tworzy większe, płaskie powierzchnie. Ponadto może pojawiać się objaw Köbnera, który polega na linijnym wysiewie grudek w miejscu zadrapaniu naskórka.
Wykwitom bardzo często towarzyszy świąd skóry. Ponadto stwierdzić również można zmiany z rumieniem, nadżerki i atrofię skóry w przypadku postaci genitalnej (objawy liszaja występują w pochwie i sromie).
Wyróżnić można co najmniej 4 odmiany liszaja płaskiego: postać klasyczna, płaski przerastający, płaski nadżerkowy i płaski mieszkowy. Liszaj płaski przerastający występuje głównie na przedniej powierzchni podudzi, w okolicy stawów skokowych i grzbietowej powierzchni stopy. Liszaj płaski nadżerkowy charakteryzuje się występowaniem bolesnych i ciężko poddających się leczeniu nadżerek. Natomiast pojawianie się przymieszkowych grudek widoczne jest w liszaju płaskim przymieszkowym.
Liszaj płaski może również występować na narządach płciowych, z tym, że znacznie częściej u mężczyzn, u których wykwity (najczęściej obrączkowe) lokalizują się na żołędzi. Ponadto powyższa choroba może być przyczyną ograniczonego świądu okolicy odbytu. Postać ta jest trudna do rozpoznania; należy wtedy szukać zmian skórnych w innych okolicach ciała.
Jak wygląda liszaj u dzieci
Objawy liszaja u dzieci i niemowlaków pojawiają się zazwyczaj w okresie obniżonej odporności. Uważa się, że może on być powikłaniem po jakiejś reakcji alergicznej lub innej chorobie, na przykład ospie wietrznej. Najczęstszymi lokalizacjami liszaja u dzieci jest twarz, pośladki, brzuch, zgięciowe strony łokci i kolan. W zależności od postaci choroby, daje ona inne objawy – może bowiem być pęcherzowa (wtedy widoczne są wypryski wypełnione żółtą treścią ropną) i bezpęcherzowa. Charakterystyczna jest również etapowość pojawiania się zmian. Najpierw zauważyć można grudkę, z której następnie tworzy się nadżerka. Zmiana ta później zasycha, a następnie powstają strupki, które po pewnym czasie znikają.
Liszaj najczęściej dotyka dzieci w przedziale wiekowym 5-15 lat, jednak może dotyczyć również młodszych. U niemowląt pojawienie się zmian liszajowatych wskazuje na przyczynę w postaci reakcji alergicznej lub immunologicznej. Najważniejszym i najczęściej spotykanym objawem liszaja jest świąd w miejscu zmian skórnych. Jednak u niemowląt ciężko jest o zakomunikowanie tego dyskomfortu. Zauważyć jednak można wykwity - zlokalizowane na wewnętrznej stronie nadgarstków, na nogach, klatce piersiowej oraz narządach płciowych. Czasami choroba zajmuje też paznokcie, które stają się wówczas grubsze, rozdwajające się i wgłębione. Typowo pojawiają się małe guzki na ciele, które w ciągu kilku dni tworzą nadżerki lub strupki.
Należy pamiętać, że każda zmiana, która wyglądem przypomina liszaj, wymaga konsultacji lekarskiej. Zmiany te mogą być bowiem objawem różnych chorób, w tym także zakaźnych lub bakteryjnych, które wymagają specjalnej farmakoterapii.
Typowy liszaj płaski jest łatwy do rozpoznania na podstawie obrazu klinicznego. Wątpliwości rozwiać pomaga także badanie histopatologiczne, które jest bardzo charakterystyczne. Liszaja należy różnicować łuszczycą, świerzbem, wysypką alergiczną.
Podsumowując, liszaj płaski jest chorobą dermatologiczną, której przyczyny nie są znane. Do jej objawów należą: wykwity skórne (grudki), świąd skóry, objaw Koebnera, teleangiektazje. Zmiany te są płaskie oraz przyjmują różne barwy – od różowej, przez czerwonobrunatną, do sinofioletowej. Wykwity zazwyczaj mają charakter samoustępujący, natomiast w przypadku przedłużania się ich obecności, zaleca się stosowanie maści na bazie glikokortykosteroidów.
Bibliografia +
