Zadbanie o odpowiednie stężenie jodu w organizmie jest kluczowe dla zapewnienia jego homeostazy. Ma on ogromny wpływ na poprawne funkcjonowanie gruczołu tarczowego, który reguluje metabolizm na poziomie komórkowym i nie pozostaje bez znaczenia dla codziennego samopoczucia. Na co pomaga ten pierwiastek? Jakie jedzenie jest bogate w jod? I czym grozi jego deficyt? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz poniżej!
Spis treści:
Jod – właściwości
Jod to pierwiastek, bez którego gruczoł tarczowy nie mógłby poprawnie funkcjonować. Uczestniczy on w syntezie jego hormonów, tj. tyroksyny (T4) i trijodotyroniny (T3), które przyczyniają się do utrzymania homeostazy w całym organizmie. Ma on wpływ nie tylko na układ hormonalny, ale także nerwowy, moczowy, trawienny oraz sercowo-naczyniowy. Hormony tarczycy regulują metabolizm węglowodanów, białka, enzymów, witamin i kwasów nukleinowych oraz decydują o lipolizie i dojrzewaniu komórek.
Jod – zapotrzebowanie
Dzienne zapotrzebowanie na jod zależy od płci oraz wieku i kształtuje się następująco:
0-6 miesięcy: 110 µg;
1-11 miesięcy: 130 µg;
1-3 lat: 90 µg;
4-6 lat: 90 µg;
7-9 lat: 100 µg;
10-12 lat: 120 µg;
13-15 lat: 150 µg;
16-18 lat: 150 µg;
≥19 lat: 150 µg.
Jod – niedobór
Co powoduje niedobór jodu w organizmie? Najpowszechniejszym czynnikiem przyczyniającym się do jego deficytu jest dieta uboga w ten pierwiastek. Najbardziej zagrożone są osoby ograniczające spożycie soli, wegetarianie i weganie. Jego wchłanianie może zostać upośledzone również przez wysoką zawartość tzw. związków wolotwórczych w menu.
Niedobór jodu manifestuje się pogorszoną pracą tarczycy. To właśnie dlatego wśród jego symptomów znajduje się tycie, uczucie chłodu, zmęczenie, brak energii, suchość skóry, obniżenie funkcji mózgu, zaburzenia funkcji poznawczych, opóźnienie rozwoju fizycznego, niedoczynność tarczycy oraz pojawianie się guzków w obrębie gruczołu.
Co wypłukuje jod z organizmu?
Osoby pragnące uzupełnić deficyt jodu w organizmie powinny mieć świadomość tego, co go wypłukuje. Jest to przede wszystkim nadmiar alkoholu, a także pokarmy obfitujące w takie pierwiastki jak chlor i sód.
Jod – gdzie występuje
Gdzie występuje jod? Produktami charakteryzującymi się jego wysokim stężeniem są ryby morskie, owoce morza, algi oraz rośliny hodowane na glebach o dużej zawartości tego pierwiastka.
Niedobór jodu – jak uzupełnić ten składnik pokarmowy?
Jak uzupełnić jod – to jedno z najczęściej stawianych pytań w kontekście niedoborów pokarmowych. Oprócz diety, która w niego obfituje, warto rozważyć stosowną suplementację. Na rynku dostępne są rozmaite preparaty, w tym tabletki, kapsułki, płyn oraz spray.
Ile jodu dziennie?
Dawkowanie suplementów diety zawierających jod powinno odbywać się pod ścisłą kontrolą lekarza. Przed wprowadzeniem ich do kuracji zaleca się oznaczenie jego stężenia w specjalistycznym laboratorium. Jest to szczególnie ważne, ponieważ jego nadmiar jest równie niebezpieczny dla zdrowia co jego deficyt. Warto również kierować się informacjami podanymi przez producenta na opakowaniu.
Jod – skutki uboczne
Nadmierne spożycie jodu – na przykład w formie suplementów diety – ma poważne konsekwencje zdrowotne. Może ono prowadzić do rozwoju autoimmunologicznego zapalenia tarczycy, nadczynności tarczycy i nadprodukcji jej hormonów, wzrostu ryzyka raka gruczołu tarczowego oraz niedoczynności tarczycy wywołanego całkowitym zablokowaniem pracy narządu. Dzieje się tak w wyniku znacznego obniżenia poziomu T4 i T3 oraz jednoczesnego wzrostu ilości TSH w osoczu krwi. Zjawisko to znane jest jako efekt Wolffa-Chaikoffa.
Jak manifestuje się nadmiar jodu? Jego objawy są bardzo charakterystyczne i obejmują białkomocz, bóle brzucha, zaburzenia rytmu serca, wymioty, biegunkę oraz pieczenie w żołądku, gardle i ustach. W jego przebiegu obserwuje się również wzrost aktywności gruczołów ślinowych i pojawienie się śluzu w oskrzelach. Ponadto nierzadko pojawiają się reakcje alergiczne, nagła utrata masy ciała, nadpobudliwość i wzmożone wypadanie włosów.
Jod dla dzieci
Jod to istotny pierwiastek w kontekście rozwoju młodego organizmu. Jego zbyt niska podaż w jadłospisie ma ogromny wpływ zarówno na wygląd fizyczny, jak i zdrowie psychiczne. Wśród najczęściej występujących objawów wymienia się apatię, suchość skóry, pogorszoną koncentracją, słabą koordynację ruchów oraz spowolniony metabolizm. W przypadku zaistnienia powyższego problemu medycznego warto rozważyć suplementację jodu. Na rynku znajdziesz ogromny wybór interesujących preparatów, np. w żelkach, kroplach czy płynie.
Jod w ciąży
Obowiązkiem przyszłej mamy jest kompleksowe zadbanie o swoje zdrowie. Jednym z kroków jest opracowanie zbilansowanej diety, która dostarcza wszystkich niezbędnych składników odżywczych, w tym jodu. Pierwiastek ten jest transportowany do płodu, gdzie gruczoł tarczowy dziecka wykorzystuje go do wydzielania własnych hormonów. Nierzadko wymagana jest jego suplementacja – zarówno przed, jak i w trakcie trwania ciąży. Zbyt mała jego ilość może prowadzić do poronienia i wystąpienia wrodzonego zespołu niedoboru jodu.
