Hipoglikemia, zwana także niedocukrzeniem, to stan, który może wystąpić nie tylko u osób borykających się z zaburzeniami metabolicznymi, ale również u tych cieszących się dobrym stanem zdrowia. Jest ona związana ze spadkiem poziomu glukozy we krwi, który manifestuje się szeregiem nieprzyjemnych symptomów. Co to hipoglikemia? Jak ją poznać? I czy stanowi ona zagrożenie dla życia? Tego wszystkiego, a nawet więcej dowiesz się z niniejszego artykułu.
Spis treści:
Co to jest hipoglikemia?
Hipoglikemia oznacza stan organizmu, w którym poziom cukru we krwi spada poniżej 70 mg/dl (3,9 mmol/l). Wiąże się on z szeregiem przykrych konsekwencji w postaci specyficznych objawów. Mogą one pojawić się zarówno u osób przewlekle chorych, w szczególności pacjentów cierpiących na cukrzycę typu 2, jak i tych zupełnie zdrowych, w wyniku wzmożonego wysiłku fizycznego lub nieodpowiednich wyborów dietetycznych. Warto mieć na uwadze, że ten drugi przypadek występuje niezwykle rzadko, ponieważ zdrowy organizm posiada wyspecjalizowane mechanizmy obronne, regulujące poziom glukozy we krwi. Polegają one na wydzielaniu hormonów o działaniu przeciwstawnym do insuliny. Należy jednak zaznaczyć, że częste epizody hipoglikemii upośledzają je, przez co stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia.
Hipoglikemia – objawy
Jakie symptomy wskazują na to, że właśnie doświadczasz stanu, jakim jest hipoglikemia? Objaw, który najczęściej towarzyszy pacjentom, to zawroty i bóle głowy, ale nie tylko. Zwróć również uwagę na:
- poszerzenie źrenic,
- uczucie niepokoju,
- nasilony głód,
- problemy ze skupieniem,
- drżenie mięśni,
- nadmierne pocenie się,
- nudności i wymioty,
- bladość powłok skórnych.
Istotną kwestią jest to, że obniżenie stężenia glukozy do patologicznego pułapu manifestuje się w bardzo zróżnicowany sposób i u każdej osoby wygląda ono nieco inaczej. Zależy to przede wszystkim od stanu zdrowia, wieku oraz szybkości postępowania tego procesu. Co jeszcze warto wiedzieć o niedocukrzeniu? Na przykład to, że może ono pojawić się nawet przy stężeniu glukozy przekraczającym 70 mg/dl (3,9 mmol/l).
Jeśli epizod hipoglikemii przydarzy się osobie borykającej się z cukrzycą typu 2, stanowi on zagrożenie nie tylko dla jej zdrowia, ale także życia. W skrajnych przypadkach, czyli wtedy, gdy glukoza spadnie do krytycznego poziomu, może dojść do drgawek, śpiączki, a nawet zaburzeń oddychania. Oczywiście jeśli powyższa sytuacja ma charakter jednorazowy i umiarkowany, nie powinna ona zaostrzyć problemów zdrowotnych pacjenta. Masz do czynienia z ostrą hipoglikemią? Wobec tego wiedz, że w jej przebiegu nierzadko występują symptomy neurologiczne, takie jak zaburzenia mowy, dezorientacja oraz splątanie. Wówczas diabetyk jest zdany na pomoc przebywających w jego pobliżu osób.
Hipoglikemia – przyczyny
Czy hipoglikemia jest wyleczalna? To jedno z najczęściej zadawanych pytań wśród pacjentów. Jednak aby móc na nie odpowiedzieć, należy w pierwszej kolejności zapoznać się z możliwymi przyczynami niedocukrzenia.
U wielu osób hipoglikemia jest następstwem toczących się w ich organizmach chorób przewlekłych, w tym zaburzeń metabolicznych, chorób nerek i wątroby, nadczynności tarczycy, choroby Addisona oraz raka trzustki. Co więcej, niedocukrzenie może być efektem zażywanych leków i substancji toksycznych.
Co jeszcze należy wiedzieć o hipoglikemii? Jej szczególnym podtypem jest hipoglikemia reaktywna występująca np. w przebiegu cukrzycy typu 2. Pojawia się ona zwykle około 3-5 godzin po spożytym posiłku i jest związana z podwyższoną opornością komórek na insulinę. W odpowiedzi na to zjawisko następuje nadprodukcja tego hormonu, po którym stężenie glukozy spada do patologicznego pułapu.
Hipoglikemia nierzadko ma miejsce u osób cieszących się dobrym zdrowiem. Dzieje się tak w wyniku spożywania alkoholu, wzmożonego wysiłku fizycznego, epizodów ostrej biegunki oraz restrykcyjnej diety. Warto także podkreślić, że w grupie jej podwyższonego ryzyka znajdują się kobiety w ciąży, w szczególności jeśli zdiagnozowano u nich cukrzycę ciążową.
Hipoglikemia – leczenie i dieta
Czy istnieje lek na hipoglikemię? Niezależnie od jej podłoża protokół terapeutyczny jest zazwyczaj nakierowany na leczenie choroby wywołującej niedocukrzenie. Polega on zwykle na połączeniu farmakoterapii i zmian w codziennych nawykach, w tym przede wszystkim tych dotyczących diety. Aby móc samodzielnie ułożyć odpowiedni jadłospis, warto mieć na uwadze, że makroskładnikiem mającym bezpośredni wpływ na stężenie glukozy we krwi są węglowodany – o tym, jak twój organizm na nie zareaguje, poinformuje cię ich indeks glikemiczny. Wybieraj zatem takie o niskim i średnim IG.
O czym jeszcze należy pamiętać, komponując swoje menu? Na przykład o tym, żeby przygotowywać zbilansowane posiłki, włączając w nie pełnowartościowe białko i dobrej jakości tłuszcze. Ponadto unikaj słodkich i słonych przekąsek, kolorowych napojów, gotowych sosów i dań, a także białego ryżu, makaronu i płatków śniadaniowych. Nie zapominaj również, że każdy twój posiłek powinien uwzględniać sowitą ilość błonnika, który spowalnia przedostawanie się glukozy z układu pokarmowego do krwiobiegu, zapobiegając w ten sposób nadprodukcji insuliny. Nie przejadaj się i zapewnij swojemu organizmowi odpowiednie nawodnienie w ciągu dnia.
Hipoglikemia – badania
Podejrzewasz u siebie zaburzenie, jakim jest hipoglikemia? Jak wykryć ją za pomocą badań laboratoryjnych? Diagnostyka niedocukrzenia obejmuje wykonanie doustnego testu tolerancji glukozy, czyli OGTT. Polega on na pobraniu próbki krwi, na podstawie której można stwierdzić jej stężenie na czczo. Następnie pacjent wypija roztwór zawierający 75 g glukozy. Po upływie ok. 180 minut pobierana jest kolejna próbka krwi umożliwiająca określenie reakcji organizmu na przyjęcie węglowodanów prostych. W niektórych przypadkach stosuje się również test kanapkowy, w trakcie którego spożywa się posiłek, np. ryż z kurczakiem i warzywami. Jednak ze względu na brak standaryzacji jest on obarczony dużym marginesem błędu. Uzupełnieniem powyższych narzędzi diagnostycznych jest oznaczenie stężenia insuliny w surowicy. Co można wyczytać z tych danych? Zbyt duży wzrost syntezy tego hormonu, który pojawia się dopiero po jakimś czasie od zarejestrowania najwyższego poziomu glukozy, jest swoisty dla hipoglikemii.
